20.07.2023
Mae CPRW, Elusen Cefn Gwlad Cymru, wedi honni nad yw’r system gynllunio newydd Datblygiadau o Arwyddocâd Cenedlaethol, a ddatblygwyd i roi prosiectau ynni adnewyddadwy ar lwybr carlam, yn addas i’r diben.
Mae system gynllunio Datblygiadau o Arwyddocâd Cenedlaethol (DNS), y cyflwynodd Llywodraeth Cymru yn 2016, yn fath o gais cynllunio ar gyfer prosiectau seilwaith mawr o bwysigrwydd cenedlaethol, gan gynnwys pob datblygiad gwynt solar ac ar y tir â mwy na 10MW o gapasiti. Dywed CPRW, un o’r elusennau hynaf yng Nghymru, a sefydlwyd i ddiogelu cefn gwlad Cymru ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol, nad yw’r broses yn addas i’r diben oherwydd nad oes digon o adnoddau’n cael eu darparu i’r corff sy’n goruchwylio’r ceisiadau, Adran Amgylchedd Cynllunio Cymru (PEDW) sydd wedi arwain at broses anhrefnus a dryslyd sy’n golygu bod aelodau’r cyhoedd wedi’u drysu ac yn derbyn cyngor gwael.
Dywed llefarydd ar ran YDCW, Ross Evans, na all PEDW ymdopi â lefel y ceisiadau o’u blaenau.
“Mewn trafodaethau diweddar ag aelodau o staff PEDW, maen nhw wedi cyfaddef i YDCW eu bod yn cael trafferth â lefel y ceisiadau sy’n mynd drwy’r system ac nad ydyn nhw’n gallu ymdopi.”
“Mae staff PEDW yn gwneud eu gorau i aros ar ben popeth, ond mae’r cyfan yn ormod!” dywedodd Evans.
Ar gyfer aelodau’r cyhoedd sy’n awyddus i gael gwybod mwy am gais yn eu hardal, dim ond un ffynhonnell o wybodaeth swyddogol sy’n bodoli, Porth gwaith achos DNS ar wefan PEDW. Mae YDCW wedi tynnu sylw PEDW at sawl anghywirdeb ar y porth gwaith achos, o wefannau prosiect anghywir, diffyg diweddaru o ran cynnydd ceisiadau, neu’r ffaith bod y porth ei hun yn anodd ei lywio, heb ei ddiweddaru’n aml, a bod tudalennau cais yn amhosibl eu rhannu.
Mewn dadansoddiad diweddar o’r 83 achos ar y Porth, disgrifir ‘statws’ bron i hanner yn anghywir, gan arwain at sefyllfa lle byddai aelodau’r cyhoedd yn cael eu camarwain yn sylfaenol ynghylch y ceisiadau dan sylw.
“Mae YDCW wedi tynnu sylw PEDW at sawl problem â’r porth gwaith achos. Yn rhyfeddol, fe wnaethon nhw gyfaddef i ni wrth ymateb:
“Rydym ni [PEDW] yn ceisio cadw’r wefan yn gyfredol ond mae gennym nifer ddigynsail o geisiadau DNS o’n blaenau ac mae angen i ni gyfeirio adnoddau lle mae eu hangen fwyaf.” – PEDW
“Oherwydd y porth gwaith achos yw’r unig le swyddogol i aelodau’r cyhoedd gael gwybodaeth am geisiadau – mae hyn yn frawychus a dweud y gwir ac yn enghraifft o gam-drin y broses ddemocrataidd” dywedodd Evans.
Cyflwynodd Llywodraeth Cymru y broses wneud cais DNS i symleiddio’r broses gynllunio ar gyfer prosiectau mawr. I bob pwrpas, cymerodd hyn y penderfyniad oddi wrth Awdurdodau Lleol.
“Mae YDCW wedi dadlau ers tro bod diffyg democratiaeth yn y broses DNS, gan gymryd y penderfyniadau oddi wrth gynghorwyr etholedig a’u trosglwyddo i un o adrannau’r llywodraeth.
“Mae PEDW eisoes wedi cyfaddef na allan nhw ymdopi â lefel y ceisiadau sydd o’u blaenau, felly sut ydyn ni i fod i gredu y gallan nhw wneud asesiadau digonol o geisiadau i sicrhau eu bod yn ystyried safbwyntiau’r gymuned a thrafferthion natur?!” ychwanegodd Evans.
Mae CPRW wedi gofyn i PEDW am ddata geo-ofodol, neu i gynhyrchu map o’r holl geisiadau cyfredol. Oherwydd nad ydyn nhw wedi gallu gwneud hynny eu hunain, mae aelodau CPRW wedi plotio map o Gymru a’i anodi’n ofalus i ddangos yr holl geisiadau presennol ar gyfer gwynt ar y tir a solar ar y tir.
“Yn absenoldeb map swyddogol i ddangos nifer fawr y ceisiadau sy’n wynebu cefn gwlad Cymru, mae ein haelodau wedi cynhyrchu arwydd clir o’r hyn y mae’n rhaid ei alw yn diwydiannu ein cefn gwlad.
“Un peth sy’n amlwg o’n map ni yw camdybiaeth Ardaloedd Cyn-Asesu Llywodraeth Cymru. Mae’r rhan fwyaf o geisiadau y tu allan i’r ardaloedd hyn ac, mae o leiaf un datblygwr o dramor wedi tynnu cais mawr yn ôl o fewn un o’r ardaloedd hyn gan honni nad oedd yn addas*.
“Byddwn yn dadorchuddio’r map hwn, sy’n dangos diwydiannu ein cefn gwlad sy’n dod i’r golwg, ar ein stondin yn Sioe Amaethyddol Frenhinol Cymru 2023 a gynhelir wythnos nesaf.” dywedodd Evans.
Mae stondin YDCW yn Sioe Amaethyddol Frenhinol Cymru 2023 yn union y tu ôl i adeilad Llywodraeth Cymru yn yr adran Gofal Cefn Gwlad, galwch heibio i weld y map, mwynhau paned a sgwrs gyfeillgar am yr hyn y mae YDCW yn brwydro i’w achub.
-Diwedd-
Nodiadau i olygyddion:
Wedi’i atodi y mae ymateb PEDW i e-bost gan CPRW, y cymerwyd y dyfyniad uchod ohono.
Hefyd wedi’i hatodi y rhestr ddiweddar o broblemau â’r porth gwaith achos y gofynnodd PEDW i ni helpu i’w nodi.
A’r Tabl a’m testun os dymunwch!
